Een luisterimpressie van de 18e netwerkbijeenkomst, gehouden op 26 september 2025.

Het kind in de ‘ecologie van menselijke ontwikkeling’

Het was volgens Mirjam Stroetinga een heel bekend plaatje, maar zelf zag ik het voor het eerst: een afbeelding van de ecologische systeemtheorie van Bronfenbrenner Zie voor uitleg van het model bijvoorbeeld https://www.nji.nl/pedagogische-basis/wat-is-het-model-van-bronfenbrenner en https://en.wikipedia.org/wiki/Ecological_systems_theory(1979). Daarin worden de verschillende niveaus en zones weergegeven die van invloed zijn op menselijke ontwikkeling. Echt een plaatje om een tijd naar te kijken, over te mijmeren en op allerlei manieren te herkennen voor iedereen die met opvoeding en onderwijs te maken heeft .

Het model herinnerde ons eraan hoe onmogelijk het is om een kind als een los individu te zien. Ook in een geïndividualiseerde samenleving zijn er allerlei banden van het kind met andere contexten dan school, die misschien onzichtbaar zijn in de klas, maar wel van invloed en dus op een bepaalde manier ‘aanwezig’. Eén van die banden staat vandaag centraal: die met de ouders.

Met een keur aan pakkende verhaaltjes, voorbeelden en onderzoeksgegevens nam Stroetinga ons mee in een betoog om ouders serieus te nemen als gelijkwaardige partners voor onderwijsprofessionals in het zoeken van het goede voor ieder kind. Ze rondde in 2023 aan de Universiteit voor Humanistiek haar proefschrift af naar ouderbetrokkenheid op scholen .

De ouder in het kind en het kind in de ouder

Eén van de pijlers van Stroetinga’s verhaal is haar pleidooi voor meer begrip voor ouders, meer empathie. Ik was onder de indruk van de manier waarop ze over ouders sprak – wat mij betreft zeer herkenbaar juist ook als ouder – als mensen die in relatie tot school te maken hebben met een hoop heftige en vaak tegenstrijdige emoties.

Het lijkt zo vanzelfsprekend dat school een ‘andere ruimte’ is dan thuis. Je moet je kind echt kunnen loslaten, achterlaten op een andere plek. Het kind moet zonder ouders iemand zijn in een andere context dan thuis. Dat ouders en kinderen dat zo moeilijk vinden, of er in ieder geval een serieuze drempel voor over moeten, is iets om niet onder het tapijt te schuiven, maar serieus te nemen, zo hoor ik Stroetinga zeggen. De ouder die met een waslijst aan instructies of tips komt met betrekking tot het eigen kind, is die irritant, of gewoon heel erg betrokken?

We moeten beseffen dat ouder en kind enorm met elkaar verbonden zijn, dus in het kind zie je de ouder, en in de ouder zie je het kind. Ouders brengen zelf hun eigen kind-ervaringen, gevoeligheden en angsten met zich mee. En door dat alles heen zit hun liefde voor het kind.

Interessant genoeg hebben ouders veelal de neiging om te zwijgen wanneer ze botsende waarden ervaren tussen school en thuis, bang als ze zijn om de zeurpiet uit te hangen, terwijl het ze dus enorm aan het hart gaat. En dan, na een tijd, kan de frustratie er ineens uitkomen met een knal…

Korte en warme lijnen tussen school en thuis

‘Niet-betrokken ouders bestaan niet’, zo betoogt Stroetinga, en dat gaat tegen de voorstelling van veel leraren in. Wat leraren doorgaans als betrokken ouders beschouwen zijn vooral ‘brave ouders’, die veel op school aanwezig zijn en keurig gehoor geven aan opdrachten en verzoeken in de ouder-app. ‘Contact zoeken met die ouders? Niet aan beginnen’, zo kan het soms klip en klaar vanuit school klinken.

Stroetinga gaf vanuit haar onderzoek verschillende voorbeelden waaruit bleek hoezeer ‘niet-betrokken’ ouders wel degelijk zeer betrokken waren op school en hun kind. Ze hadden het eigenlijk vooral nodig dat er iemand was die naar hen uitreikte, hen zag en hen niet veroordeelde over hun manier van ouder-zijn. Dit gaat dus echt verder dan ‘goede praktische afstemming’ tussen school en ouders.

Wat levert dat op? In ieder geval dat je verbonden bent in het zoeken naar de beste begeleiding van het kind. Jij hebt als professional de ouder hierbij ook echt nodig.

Stroetinga pleit voor een cultuur van korte lijntjes. Even bellen met die ouder, verbinding leggen vanuit jullie gedeelde betrokkenheid en vanuit empathie. ‘Medemenselijkheid’, waarom scoort dat niet hoger in professionaliteitswaarden van het onderwijs?

Meer lezen over Stroetinga's onderzoek over samenwerking tussen school en ouders?

• Haar proefschrift uit 2023, online in te zien via https://research.uvh.nl/ws/portalfiles/portal/44841373/Dissertation_Mirjam_Stroetinga_definite.pdf
• De site van de Marnixacademie, o.a.: https://www.marnixacademie.nl/blogs/waarom-leraren-worstelen-met-ouders
• Stroetinga’s eigen pagina met links naar artikelen van haar hand: https://www.marnixacademie.nl/mirjam-stroetinga