Op een maandagochtend begin december 2019 trotseerden zo’n dertig onderwijsprofessionals de files om in gesprek te gaan met onderwijsminister Arie Slob over onderwijs en christelijke identiteit. Het was de vierde netwerkbijeenkomst belegd vanuit de leerstoel Christelijke Identiteit van de Theologische Universiteit Kampen.

Waardering

Slob sprak zijn waardering uit voor de vele activiteiten en de verbindingen rond het thema christelijke identiteit – zoals de stukken die hij las op deze site. Hij refereerde aan de tijd dat hij zelf docent was en op een gegeven moment ‘identiteitscoördinator’ op het Greijdanus in Zwolle werd. “Maar het is goed dat het besef is doorgedrongen dat identiteit heel wat meer is dan een bordje op je deur. Het gaat over het schoolklimaat, over je gedeelde missie en visie, over het curriculum en over de school als leefgemeenschap. Je identiteit zit in de haarvaten van de organisatie. En het is belangrijk dat jullie dat goed beseffen.”

Artikel 23

“Vrijheid van onderwijs is een groot goed, maar is nooit een ‘rustig bezit’ geweest. Het is dan ook onverstandig om je als christelijke school te verschuilen achter artikel 23, dat de vrijheid van onderwijs regelt. Er ligt nu een wetsvoorstel bij de Eerste Kamer, dat het begrip ‘richting’ voor de scholenplanning loslaat. Dus bij de stichting van nieuwe scholen doet de godsdienstige of levensbeschouwelijke grondslag er niet meer toe.

Artikel 23 staat onder druk. Dat komt onder andere door de kritiek op bepaalde Islamitische scholen en doordat er in de samenleving argwanend gekeken wordt naar christelijk onderwijs, alsof dat een soort ‘kerkscholen’ zouden zijn.

Ik benadruk dan ook de verantwoordelijkheid die christelijke scholen hebben om inzichtelijk te maken hoe je vormgeeft aan je onderwijsvrijheid.”

Burgerschap en persoonsvorming

Is burgerschap dé uitdaging voor christelijke scholen? “Eerlijk gezegd hoop ik van niet. Ik hoop dat wat de overheid nu als eis aan burgerschapsvorming stelt een volstrekte vanzelfsprekendheid is voor christelijke scholen en dat ze het veel belangrijker maken dan het algemene wettelijke kader voorschrijft. Ik denk dat je verder niet te gauw moet vrezen dat de overheid hiermee de vrijheid van de scholen aantast. Regulering rond burgerschap is er in feite altijd geweest.

Wat wel belangrijk is, is dat de politiek van het thema persoonsvorming afblijft. Daar formuleert de overheid dus geen verplichte kerndoelen. Er blijft ruimte voor eigen invulling van scholen voor wat je wilt met je onderwijs. Ik denk dat het belangrijk is dat de overheid niet bij voorbaat met gefronste wenkbrauwen naar scholen kijkt, maar de verschillende levensbeschouwelijke bloedstromen in de samenleving positief waardeert.”

Zoek elkaar op

Slob kan het niet genoeg benadrukken: “Leer van elkaar en zoek elkaar op. Als je bezig wilt met de houding van leerlingen, met hoe ze zich kunnen vormen als persoon, probeer dan andere scholen te vinden waar ze daar al goed mee bezig zijn. Ook dat hoort bij de vrijheid van onderwijs. Als je je krachten wilt bundelen, dan is dat aan de sector zelf. Dus wat jullie hier aan het doen zijn, daar moet je mee doorgaan. Zoek elkaar op, stimuleer elkaar, scherp elkaar aan. Geef actief vorm aan een echt christelijke invulling van de vrijheid van onderwijs.”